Yabancı ortaklı şirketlerin taşınmaz edinimine ilişkin usul ve esasları düzenleyen yönetmelik Resmi Gazete’ de yayınlandı.
Yabancıların Türkiye’de kurdukları veya iştirak ettikleri tüzel kişiliğe sahip şirketlerin taşınmaz edinimine ilişkin usul ve esasları düzenleyen ’YABANCI SERMAYELİ ŞİRKETLERİN TAŞINMAZ EDİNİMİNE İLİŞKİN YÖNETMELİK’’ bu günkü (12.11.2008 tarih ve 27052 Sayılı) Resmi Gazete de yayınlanarak yürürlüğe girdi. Bilindiği gibi 4875 sayılı Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanunu hükümleri uyarınca Yabancı yatırımcıların Türkiye’de kurdukları veya iştirak ettikleri tüzel kişiliğe sahip şirketlerin, Türk vatandaşlarının edinimine açık olan bölgelerde taşınmaz mülkiyeti veya sınırlı aynî hak edinmeleri serbesti. Ancak söz konusu kanunun Anayasa Mahkemesince iptal edilen 3/d maddesindeki hüküm iptal edilmiş ve anılan hüküm ile ilgili olarak, 2644 sayılı Tapu Kanunu’nun 36 inci maddesi 03.07.2008 tarihli ve 5782 sayılı kanunla aşağıdaki şekilde yeniden düzenlenmiş ve 15.07.2008 tarihli ve 26937 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmişti. 2644 sayılı Kanunun 36 ncı maddesi :
“MADDE 36 – Yabancı yatırımcıların Türkiye’de kurdukları veya iştirak ettikleri tüzel kişiliğe sahip şirketler, ana sözleşmelerinde belirtilen faaliyet konularını yürütmek üzere taşınmaz mülkiyeti veya sınırlı ayni hak edinebilir ve kullanabilirler. Bu şekilde edinilen taşınmazların Türkiye’de kurulu bulunan bir başka yabancı sermayeli şirkete devrinde ve taşınmaz maliki yerli sermayeli bir şirketin hisse devri yoluyla yabancı sermayeli hale gelmesi durumunda da aynı esas geçerlidir. Türkiye’de kurulu yabancı sermayeli şirketlerin tasfiyesi halinde şirketin sahip olduğu taşınmazın şirket ortağı yabancı gerçek kişiler veya yurt dışında kurulu yabancı ticaret şirketleri tarafından edinilmek istenmesi halinde 35 inci madde hükümleri uygulanır. 18/12/1981 tarihli ve 2565 sayılı Askeri Yasak Bölgeler ve Güvenlik Bölgeleri Kanunu hükümleri saklı kalmak kaydıyla bu şirketlerin, askeri yasak bölgeler, güvenlik bölgeleri ve aynı Kanunun 28 inci maddesi çerçevesinde belirlenen stratejik bölgelerdeki taşınmaz edinimleri, Genel Kurmay Başkanlığının ya da yetkilendireceği komutanlıkların, özel güvenlik bölgelerindeki taşınmaz edinimleri ise taşınmazın bulunduğu yerdeki valiliğin iznine tabidir. Valilik iznine tabi hususlar, ilgili idare temsilcilerinin katılımıyla oluşan komisyonda, taşınmaz ediniminin, ülke güvenliği ve faaliyet konusuna uygunluğu değerlendirilerek karara bağlanır. Bu madde hükümlerine aykırı şekilde edinildiği veya kullanıldığı tespit edilen taşınmazlar ve sınırlı aynî haklar, Maliye Bakanlığınca verilecek süre içerisinde maliki tarafından tasfiye edilmediği takdirde tasfiye edilerek bedele çevrilir ve bedeli hak sahibine ödenir. Bu maddenin uygulanmasına ilişkin esas ve usuller, ilgili bakanlıkların görüşlerinin alınmasını müteakip Hazine Müsteşarlığı, İçişleri Bakanlığı, Bayındırlık ve İskân Bakanlığı ve Millî Savunma Bakanlığı tarafından çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.” Getirilen ve yukarda belirtilen hükümle ilgili bu maddenin uygulamasına ilişkin usul ve esaslar n bir yönetmelikle belirlenmesi öngörülmüştü. Bu görüş ışığında anılan maddenin uygulanmasına ilişkin hazırlanan ve ilçemizdeki bir çok firmayı da yakından ilgilendiren ‘’YABANCI SERMAYELİ ŞİRKETLERİN TAŞINMAZ EDİNİMİNE İLİŞKİN YÖNETMELİK’’ bu günkü (12.11.2008 tarih ve 27052 Sayılı) Resmi Gazete de yayınlanarak yürürlüğe girmiştir. Anılan düzenleme ile Ticaret Şirketlerinin 2644 sayılı Tapu Kanununun 2 inci maddesi gereğince ibraz ettikleri yetki belgesinde şirketin 4875 sayılı Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanununa göre kurulduğunun bildirilmesi halinde taşınmazın bulunduğu yerdeki Valilik İl Planlama ve Koordinasyon Müdürlüğüne başvurulacak, Başvuru sonrası, valinin veya görevlendireceği vali yardımcısının başkanlığında oluşturulacak komisyon tarafından başvurular incelenecek. Komisyon tarafından yapılacak değerlendirmede, mülkiyet edinimi talebinin şirketin ana sözleşmesinde belirtilen faaliyet konusu çerçevesinde olup olmadığı, taşınmazın askerî yasak bölge, askerî güvenlik bölgesi veya stratejik bölgede kalıp kalmadığı, bu bölgelerde kalması halinde taşınmaz mülkiyeti ediniminin uygun olup olmadığına ilişkin Genelkurmay Başkanlığı veya yetkilendireceği komutanlıklarıın görüşü, taşınmazın özel güvenlik bölgesinde kalıp kalmadığı konusunda Emniyet Genel Müdürlüğünün görüşü araştırılarak sonuçlandırılacak. Yönetmeliğin Tam metni Aşağıdadır: 12 Kasım 2008 ÇARŞAMBA Resmî Gazete Sayı : 27052
Bayındırlık ve İskan Bakanlığından: YABANCI SERMAYELİ ŞİRKETLERİN TAŞINMAZ EDİNİMİNE İLİŞKİN YÖNETMELİK BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç ve kapsam MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, yabancı yatırımcıların Türkiye’de kurdukları veya iştirak ettikleri tüzel kişiliğe sahip şirketlerin taşınmaz ve sınırlı ayni hak edinimine ve kullanımına ilişkin usul ve esasları düzenlemektir. Dayanak MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 22/12/1934 tarihli ve 2644 sayılı Tapu Kanununun 36 ncı maddesinin dördüncü fıkrasına dayanılarak hazırlanmıştır. Tanımlar MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelikte geçen; a) Askerî yasak bölge ve askerî güvenlik bölgesi: 18/12/1981 tarihli ve 2565 sayılı Askerî Yasak Bölgeler ve Güvenlik Bölgeleri Kanunu kapsamında yer alan kara askerî yasak bölgesini ve askerî güvenlik bölgesini, b) Kanun: 2644 sayılı Tapu Kanununu, c) Komisyon: Valilik bünyesinde oluşturulan Komisyonu, ç) Özel güvenlik bölgesi: 2565 sayılı Askerî Yasak Bölgeler ve Güvenlik Bölgeleri Kanunu kapsamında yer alan özel güvenlik bölgesini, d) Sınırlı ayni hak: Tapu kütüğünde ayrı sayfaya kaydedilen bağımsız ve sürekli haklar dışındaki sınırlı ayni hakları, e) Stratejik Bölge: 2565 sayılı Askerî Yasak Bölgeler ve Güvenlik Bölgeleri Kanununun 28 inci maddesi çerçevesinde belirlenen bölgeyi, f) Şirket: Yabancı yatırımcıların Türkiye’de kurdukları veya iştirak ettikleri tüzel kişiliğe sahip şirketleri, g) Taşınmaz mülkiyeti: Arazi, tapu kütüğünde ayrı sayfaya kaydedilen bağımsız ve sürekli haklar ile kat mülkiyeti kütüğüne kayıtlı bağımsız bölümlerin mülkiyetini ifade eder. İKİNCİ BÖLÜM Başvuru, Başvuruların Değerlendirilmesi, Taşınmaz Mülkiyeti ve Sınırlı Ayni Hak Edinimi, Kullanım ve Tasfiye Şirketlerin taşınmaz mülkiyeti ve/veya sınırlı ayni hak edinimi başvuruları için gerekli belgeler MADDE 4 – (1) Türkiye’de taşınmaz mülkiyeti ve/veya sınırlı ayni hak edinmek isteyen şirketler, aşağıdaki bilgi ve belgelerle birlikte taşınmazın bulunduğu yerdeki Valilik İl Planlama ve Koordinasyon Müdürlüğüne başvururlar: a) Talebin amacını ve taşınmaza ilişkin bilgileri içeren başvuru dilekçesi, b) Şirketin taşınmaz tasarrufuna izinli olduğunu ve temsilcisini gösterir yetki belgesi, c) Şirketin bağlı olduğu vergi dairesi ve vergi numarası, ç) Şirketin ana sözleşmesinde belirtilen faaliyet konusunu, ortaklarının isimlerini veya unvanlarını, tabiiyetlerini ve ortaklık oranlarını içeren şirket merkezinin kayıtlı bulunduğu ticaret sicil müdürlüğünden son bir ay içinde alınan mevcut durumu gösteren belge, d) Yabancı gerçek kişi ortakların kimlik belgelerinin noter tasdikli suretleri, ortağın yabancı tüzel kişi olması halinde ise, şirketin ilgili Türk Konsolosluğunca veya Lahey Devletler Özel Hukuku Konferansı çerçevesinde hazırlanan Yabancı Resmî Belgelerin Tasdiki Mecburiyetinin Kaldırılması Sözleşmesi hükümlerine göre tasdik edilmiş Faaliyet Belgesi, e) Şirketin yöneticilerinin isimleri, kimlik belgeleri ve adresleri, f) Varsa son üç yıla kadar şirket bilançosu. (2) Başvuru talebinin sadece sınırlı ayni hak edinimine ilişkin olması durumunda birinci fıkranın (d), (e) ve (f) bentlerinde yazılı belgeler istenmez. Taşınmaz edinimi başvurularının değerlendirilmesi MADDE 5 – (1) Valilik, taşınmaz edinimi başvurusunun yapılmasını müteakip, mülkiyet edinimi talebinin şirketin ana sözleşmesinde belirtilen faaliyet konusu çerçevesinde olup olmadığını sanayi ve ticaret il müdürlüğünden yedi gün içinde; taşınmazın askerî yasak bölge, askerî güvenlik bölgesi veya stratejik bölgede kalıp kalmadığını, bu bölgelerde kalması halinde taşınmaz mülkiyeti ediniminin uygun olup olmadığını Genelkurmay Başkanlığı veya yetkilendireceği komutanlıklardan otuz gün içinde; taşınmazın özel güvenlik bölgesinde kalıp kalmadığını ise, Emniyet Genel Müdürlüğünden yirmi gün içinde bildirmesini yazılı olarak talep eder. Taşınmazın özel güvenlik bölgesi içinde kalması halinde taşınmaz mülkiyeti edinimi talebi Komisyon tarafından değerlendirilir. (2) Birinci fıkrada yazılı süreler, yazının görüş talep edilen kurumlara intikal tarihinden itibaren başlar. Askerî yasak bölge, askerî güvenlik bölgesi, stratejik bölge ve özel güvenlik bölgesi dışında kalan alanlarda taşınmaz mülkiyeti edinimi MADDE 6 – (1) Edinilmek istenen taşınmazın askerî yasak bölge, askerî güvenlik bölgesi, stratejik bölge veya özel güvenlik bölgesi dışında kaldığının ilgili birimlerden gelen cevaplar doğrultusunda tespit edilmesi halinde, bu bölgelerdeki taşınmaz mülkiyeti edinimi talebi, şirketin ana sözleşmesinde belirtilen faaliyet konusuna ilişkin olarak sanayi ve ticaret il müdürlüğünün görüşü çerçevesinde Valilik tarafından sonuçlandırılır. (2) Değerlendirmenin olumlu olması halinde sonuç, şirkete ve ilgili tapu sicil müdürlüğüne yazılı olarak bildirilir. (3) Değerlendirmenin olumsuz olması halinde ise sonuç, şirkete yazılı olarak bildirilir. Askerî yasak bölgede, askerî güvenlik bölgesinde ve stratejik bölgede taşınmaz mülkiyeti edinimi MADDE 7 – (1) Taşınmazın askerî yasak bölge, askerî güvenlik bölgesi veya stratejik bölge içinde kalması halinde, Genelkurmay Başkanlığı veya yetkilendireceği komutanlıklar, taşınmaz mülkiyeti edinimine ilişkin talebi ülke güvenliği yönünden değerlendirerek sonucu valiliğe bildirir. Değerlendirmenin olumlu olması halinde Valilik, sanayi ve ticaret il müdürlüğünün şirketin taşınmaz edinimi talebinin ana sözleşmesinde belirtilen faaliyet konusuna uygunluğuna ilişkin görüşü çerçevesinde talebi sonuçlandırır. (2) Genelkurmay Başkanlığı veya yetkilendireceği komutanlıklar, bu değerlendirme kapsamında ilgili kurum ve kuruluşlardan ve/veya şirketten, taşınmaz edinimine ilişkin ihtiyaç duyulacak ek bilgi ve belge talep edebilir. (3) Valilik, değerlendirmesinin olumlu olması halinde sonucu, şirkete ve ilgili tapu sicil müdürlüğüne; olumsuz olması halinde ise şirkete, yazılı olarak bildirir. Özel güvenlik bölgesinde taşınmaz mülkiyeti edinimi MADDE 8 – (1) Taşınmazın özel güvenlik bölgesi içinde kalması halinde Komisyon, taşınmaz edinimi talebini, ülke güvenliği ve şirketin ana sözleşmesinde belirtilen faaliyet konusu çerçevesinde, ilgili kurum ve kuruluşların yazılı görüşlerini değerlendirerek karara bağlar. Taşınmaz ediniminin şirketin ana sözleşmesinde belirtilen faaliyet konusu çerçevesinde gerçekleşip gerçekleşmediği konusunda sanayi ve ticaret il müdürlüğünün bu Yönetmeliğin 5 inci maddesinin birinci fıkrasında yer alan değerlendirmesi esas alınır. Sınırlı ayni hak edinimi başvurularının değerlendirmesi MADDE 9 – (1) Valilik, sınırlı ayni hak edinimi başvurusunun yapılmasını müteakip, talebin şirketin ana sözleşmesinde belirtilen faaliyet konusu çerçevesinde olup olmadığının yedi gün içerisinde bildirilmesini sanayi ve ticaret il müdürlüğünden yazılı olarak talep eder. (2) Birinci fıkrada yazılı süre, yazının sanayi ve ticaret il müdürlüğüne intikal tarihinden itibaren başlar. (3) Valilik, sınırlı ayni hak edinimi başvurusunu, sanayi ve ticaret il müdürlüğünün görüşü çerçevesinde sonuçlandırır. (4) Değerlendirmenin olumlu olması halinde sonuç, şirkete ve ilgili tapu sicil müdürlüğüne yazılı olarak bildirilir. (5) Değerlendirmenin olumsuz olması halinde ise sonuç, şirkete yazılı olarak bildirilir. Komisyonun çalışma usul ve esasları MADDE 10 – (1) Komisyon, valinin veya görevlendireceği vali yardımcısının başkanlığında faaliyet gösterir. (2) Komisyon ilgili kadastro müdürlüğünün, defterdarlığın, sanayi ve ticaret il müdürlüğünün, il emniyet müdürlüğünün, garnizon komutanlığının yetkili temsilcilerinden oluşur. Komisyon başkanı, gerekli gördüğü diğer birim yetkililerini Komisyon toplantılarına çağırabilir. (3) Komisyonun sekreterya hizmetleri, Valilik İl Planlama ve Koordinasyon Müdürlüğü tarafından yürütülür. (4) Komisyon, taşınmaz edinimi talebi olması halinde, ayda en az iki defa toplanır. (5) Komisyon, çalışmalarında, ilgili kurum ve kuruluşlardan ve/veya şirketten, taşınmaz edinimine ilişkin ihtiyaç duyulacak ek bilgi ve belge talep edebilir. (6) Taşınmaz edinimine, Komisyon daimi üyelerinin oybirliğiyle izin verilir. (7) Komisyon kararları, karar defterine işlenir ve Komisyon üyelerince imzalanarak Valiliğe bildirilir. (8) Valilik, taşınmaz edinimine izin verilmesi halinde sonucu şirkete ve ilgili tapu sicil müdürlüğüne; izin verilmemesi halinde ise şirkete, yazılı olarak bildirir. Yerli sermayeli şirketlerin yabancı sermayeli hale gelmesi MADDE 11 – (1) Yabancı sermayeli hale geldiği Hazine Müsteşarlığına bildirilen şirketlere ilişkin bilgileri Hazine Müsteşarlığı, aylık olarak Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğüne gönderir. (2) Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü, bu şirketlerin sahip oldukları taşınmazlara ilişkin bilgileri valiliklere bildirir. (3) Valilik, taşınmaz mülkiyeti edinim durumunun, şirketin ana sözleşmesinde belirtilen faaliyet konusu çerçevesinde olup olmadığını sanayi ve ticaret il müdürlüğünden yedi gün içinde; taşınmazın askerî yasak bölge, askerî güvenlik bölgesi veya stratejik bölgede kalıp kalmadığını, bu bölgelerde kalması halinde taşınmaz mülkiyeti ediniminin uygun olup olmadığını Genelkurmay Başkanlığı veya yetkilendireceği komutanlıklardan otuz gün içinde; taşınmazın özel güvenlik bölgesinde kalıp kalmadığını ise, Emniyet Genel Müdürlüğünden yirmi gün içinde bildirmesini yazılı olarak talep eder. Taşınmazın özel güvenlik bölgesi içinde kalması halinde taşınmaz mülkiyeti edinimi talebi Komisyon tarafından değerlendirilir. (4) İlgili birimler talebi, bu Yönetmeliğin 6, 7, 8 ve 10 uncu maddeleri çerçevesinde sonuçlandırır. (5) Genelkurmay Başkanlığı veya yetkilendireceği komutanlıklar, Komisyon ile sanayi ve ticaret il müdürlüğü tarafından yapılacak değerlendirmenin olumsuz olması halinde söz konusu birimler, bu Yönetmeliğin 14 üncü maddesinin uygulanmasını teminen valiliğe bildirimde bulunur. Şirketlerin ortaklık yapısının değişmesi MADDE 12 – (1) Mevcut yabancı sermayeli şirkete yeni yabancı ortak iştirakinin gerçekleştiği Hazine Müsteşarlığına bildirilen şirketlere ilişkin bilgileri aylık olarak, Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğüne gönderir. (2) Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü, bu şirketlerin sahip oldukları taşınmazlara ilişkin bilgileri valiliklere bildirir. (3) Valilik, taşınmazın askerî yasak bölge, askerî güvenlik bölgesi veya stratejik bölgede kalıp kalmadığını, bu bölgelerde kalması halinde taşınmaz mülkiyeti edinim durumunun uygun olup olmadığını Genelkurmay Başkanlığı veya yetkilendireceği komutanlıklardan otuz gün içinde; taşınmazın özel güvenlik bölgesinde kalıp kalmadığını ise, Emniyet Genel Müdürlüğünden yirmi gün içinde yazılı olarak bildirilmesini talep eder. Taşınmazın özel güvenlik bölgesi içinde kalması halinde taşınmaz mülkiyeti edinim talebi Komisyon tarafından değerlendirilir. (4) İlgili birimler talebi, bu Yönetmeliğin 7, 8 ve 10 uncu maddeleri çerçevesinde sonuçlandırır. (5) Genelkurmay Başkanlığı veya yetkilendireceği komutanlıklar ve Komisyon tarafından yapılacak değerlendirmenin olumsuz olması halinde söz konusu birimler, bu Yönetmeliğin 14 üncü maddesinin uygulanmasını teminen valiliğe bildirimde bulunur. Edinilen taşınmazların kullanımı MADDE 13 – (1) Edinilen taşınmazların ve/veya sınırlı ayni hakların, şirketin ana sözleşmesinde belirtilen faaliyet konuları çerçevesinde kullanılıp kullanılmadığı, Komisyon tarafından değerlendirilir. Değerlendirme süreci, resen ya da kişi veya kuruluşların yazılı başvuruları üzerine başlatılabilir. (2) Bu değerlendirme kapsamında Komisyon, şirketin ana sözleşmede belirtilen konularda faal durumda olup olmadığını değerlendirir ve ilgili kurum ve kuruluşlardan taşınmaz edinimine ilişkin ihtiyaç duyulacak bilgi ve belge isteyebilir. (3) Şirketin ana sözleşmesinde belirtilen faaliyet konularına aykırı kullanıldığı değerlendirilen taşınmazlara ve/veya sınırlı ayni haklara ilişkin olarak öncelikle dosya üzerinde inceleme başlatılır. Dosya üzerinde yapılan inceleme sonucunda gerekli görülmesi halinde yerinde inceleme de yapılabilir. (4) Yapılan inceleme sonucunda taşınmazın ve/veya sınırlı ayni hakkın, şirketin ana sözleşmesinde belirtilen faaliyet konularına aykırı kullanıldığının tespit edilmesi halinde, bu durum yazılı olarak şirkete ve varsa ihbarda bulunan kişiye veya kuruluşa bildirilir. Şirketin on gün içinde bildirime yazılı bir cevap vermesi zorunludur. Aksi takdirde şirket, bildirimin içeriğini kabul etmiş sayılır. Komisyon gerekli görürse, şirket yetkililerini görüşmeye çağırır. (5) Komisyon tarafından, ana sözleşmede belirtilen faaliyet konusuna aykırı kullanımın tespiti halinde kullanımın ana sözleşmede belirtilen faaliyet konusuna uygun hale getirilmesi için şirkete süre tanınabilir. (6) İnceleme sonuçları valilik tarafından şirkete yazılı olarak bildirilir. (7) Yapılacak değerlendirmenin olumsuz olması halinde Komisyon, bu Yönetmeliğin 14 üncü maddesinin uygulanmasını teminen valiliğe bildirimde bulunur. Taşınmazın tasfiyesi MADDE 14 – (1) Taşınmazların ve/veya sınırlı ayni hakların, Kanun hükümlerine aykırı biçimde edinildiğinin veya kullanıldığının tespit edilmesi halinde, edinilen taşınmazların ve/veya sınırlı ayni hakların tasfiye işlemlerine başlanılması hususu, şirketin aykırı edinim veya kullanımının tespiti ve değerlendirmesine ilişkin belgeler ile malik ve hak lehtarı şirketin unvanı ve tebligata esas adresini gösteren belgeler ve ilgili taşınmazlar ile sınırlı ayni hakların tapu kayıt bilgilerini gösteren belgelerin onaylı örnekleri eklenerek, Valilik tarafından Maliye Bakanlığına bildirilir. (2) Maliye Bakanlığı, taşınmaz maliki veya sınırlı ayni hak lehdarı şirkete, taşınmazın veya sınırlı ayni hakkın altı ay içinde tasfiye edilmesini yazılı olarak bildirir. Bu süre, haklı sebeplerin varlığı halinde, bir defaya mahsus olmak üzere altı aya kadar uzatılabilir. Şirketin, taşınmazı veya sınırlı ayni hakkı, Maliye Bakanlığınca verilen süre içinde tasfiye etmemesi halinde bunlar, Maliye Bakanlığı tarafından genel hükümlere göre tasfiye edilir ve tasfiye harcamaları düşüldükten sonra bedeli hak sahibi adına açılacak bir banka hesabına yatırılır. İşlemlerin sonucu hak sahibi ile ilgili valiliğe yazılı olarak bildirilir. ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Son Hükümler Yürürlük MADDE 15 – (1) Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer. Yürütme MADDE 16 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerini, Bayındırlık ve İskan Bakanı yürütür.
